3. aug. 2011

ترسی ژیان، ترسی مردن و ترسی ده‌سه‌ڵات




ترسی ژیان، ترسی مردن و ترسی ده‌سه‌ڵات

03.08.2011

کاتێک منداڵ له‌دایک ده‌بێت، له‌ هه‌موو شتێک ده‌ترسێت، له‌ ژیان ده‌ترسێت. منداڵ هه‌رچیه‌ک فێرده‌بێت، بۆ‌ ئه‌وانی به‌رامبه‌ری فێرده‌بێت، بۆئه‌وه‌ی قبوڵبکرێت. منداڵ له‌ پشتگوێخستن ده‌ترسێت و نایه‌وێت ڕه‌فز بکرێت، ده‌ترسێت هه‌لی ژیانی له‌ده‌ستبدات. منداڵ به‌نائاگایی ده‌زانێت فرسه‌تێکی له‌به‌رده‌ستدایه‌ و بۆ ماوه‌یه‌کی سنورداره‌ و ده‌بێت خۆی له‌ تێکشکان و دۆڕاندن و ژێرکه‌وتن بپارێزێت. ترسی ژیان هه‌تا مردن به‌رده‌وامه‌ و زۆربه‌یه‌ک هه‌رگیز فێرنابن به‌ ئازادی بژین و به‌ به‌رده‌وامی له‌ ژیان و ژێرکه‌وتن و دۆڕاندن ده‌ترسن.

ترسی مردن کاتێک زاڵده‌بێت که‌ مرۆڤ ده‌گاته‌ هه‌رزه‌کاریی. منداڵ هه‌ر له‌منداڵیه‌وه‌ له‌ تێکه‌ڵه‌یه‌ک له‌ ترسی ژیان و مردندا گه‌وره‌ ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ی که‌ زیاتر زاڵه‌، سه‌ره‌تا ترسی مانه‌وه‌یه‌. که‌ پێ ده‌نێته‌ هه‌رزه‌کاریه‌وه‌ و تا ڕاده‌یه‌ک له‌ مانه‌وه‌ی وجودی مسۆگه‌ر ده‌بێت، ئه‌وسا پێده‌نێته‌ ژیانه‌وه‌. له‌گه‌ڵ ژیاندا مردن سه‌ره‌تاتکێ ده‌کات و جێگه‌ی ترسی ژیان ده‌گرێته‌وه‌. هێشتا جێپێی ژیان خۆش نه‌بووه‌، مردنیش ده‌بێته‌ ‌سه‌رباری خه‌مه‌کان.

هه‌تا ته‌مه‌ن به‌ره‌وه‌ پێشه‌وه‌ بڕوات، ترسی ژیان و مردن که‌مترده‌بێته‌وه‌ و جێگیربوونێکی کاتی به‌خۆیانه‌وه‌ ده‌بینن و‌ زیاتر ده‌چنه‌ پشتی په‌رده‌وه‌، جارجاره‌یه‌ک له‌ بۆنه‌ی جیاجیادا سه‌رده‌رده‌هێننه‌وه‌. گه‌مه‌ی ترسی ژیان و مردن جێگۆڕکێ ده‌که‌ن و هه‌رجاره‌ی یه‌کێکیان چالاک ده‌بێت و ده‌بێته‌ بڕیارده‌ری زاڵ.

هه‌موو ئه‌وانه‌ ده‌چنه‌ خانه‌ی سروشتی ژیانه‌وه‌ و له‌ کۆمه‌ڵگا شارستانیه‌کاندا به‌ وردی چاودێری ده‌کرێت و له‌کاتی پێویستدا، هه‌میشه‌ ده‌ستی یارمه‌تی ئاماده‌یه‌. جگه‌ له‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا به‌ جۆرێک ئاماده‌ کراوه‌ که‌ جێگه‌ی هه‌موو ته‌مه‌نێکی تیاببێته‌وه‌ و هه‌رکه‌سه‌و به‌پێی ته‌مه‌نی خۆی له‌و جیهانه‌دا ده‌ژی که‌ پێویستی پێیه‌تی، هه‌مووی له‌ژێر چه‌تری کۆمه‌ڵگایه‌کی ئازاددا.

کۆمه‌ڵێ جیهانی بچکۆله‌ی گونجاو‌ بۆ هه‌مووان و بۆ هه‌موو ته‌مه‌نێک له‌به‌رده‌ستدایه‌، به‌شێوه‌یه‌ک که‌ که‌س هه‌ست نه‌کات مافی ته‌مه‌نی جیهانه‌ی خوراوه‌. به‌وپێیه‌ مرۆڤ گه‌شه‌ی سروشتی خۆی له‌ فه‌زایه‌کی هێمندا ده‌باته‌سه‌ر و هێدی هێدی ترسی ژیان و مردنی ده‌ڕه‌وێته‌وه‌ و له‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌دا ده‌بێت که‌ به‌ ئاره‌زوه‌کانی، خواسته‌کانی خۆی بگات و بیانسه‌لمێنێت.

لێره‌دا هیچ ترسێک نیه‌ به‌ناوی ترسی ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ که‌ له‌ کۆمه‌ڵگاکانی ئێمه‌و ماناندا هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ تیکه‌ڵی ترسی ژیان و مردن ده‌بێت و ده‌بێته‌ کوچکه‌یه‌کی زیندوو که‌ دوو ترسه‌که‌ی تر له‌خۆیدا کۆده‌کاته‌وه‌و ده‌بێته‌ کۆڵه‌که‌ی ترسه‌کان.

سێ کوچکه‌ی ترس له‌ ئێمه‌دا له‌گه‌ڵ له‌دایکبووندا له‌ پێشمانه‌وه‌، له‌به‌رده‌مماندا گه‌وره‌ ده‌بێت و ورده‌ ورده‌ ته‌مه‌نمان ده‌خوات، ته‌مه‌نمان داده‌خورێنێت به‌ره‌و داڕزان. ئێمه‌ فریای ئه‌وه‌ ناکه‌وین له‌ ترسی ژیان تێبگه‌ین، ترسی مردن زاڵ ده‌بێت و ده‌سه‌ڵات جڵه‌وی ژیان ده‌گرێته‌ ده‌ست خۆی و بڕیاری ژیان و مردن ده‌دات. ئێمه‌ هه‌موومان ده‌بێت له‌ژێر ئه‌و ترسه‌دا ژیانه‌ هه‌ره‌ سه‌ره‌تایه‌کانمان بوگزه‌‌رێنین. هیچ کاتێک کاتی ئه‌وه‌مان نیه‌ هیچ یه‌ک له‌ ترسه‌کان لێکبده‌ینه‌وه‌ و لێیتێبگه‌ین، چونکه‌ ترسی ده‌سه‌ڵات بۆته‌ پێشه‌نگ و ده‌بێت له‌ژێر سێبه‌ری ئه‌ودا بیر له‌ ژیان و مردن بکرێته‌وه‌.

ئێمه‌ کاتێک له‌دایک ده‌بین هیچ گوناحێکمان نه‌کردوه‌، که‌چی ژیانمان داگیرکراوه‌ و ده‌بێت به‌و ئاڕاسته‌یه‌دا بڕوات که‌ ده‌سه‌ڵات بڕیاری له‌سه‌ر ده‌دات. ده‌سه‌ڵات ده‌یه‌وێت له‌ ترسدا ژیانمان به‌سه‌ر به‌رین و تروسکایی ژیان نه‌بینین. نه‌زانین کێین و نه‌زانین کێ نین. ده‌سه‌ڵات ده‌یه‌وێت هه‌بین و نه‌بین، به‌و واتایه‌ی ڕه‌نگمان هه‌بێت و ده‌نگمان نه‌بێت. ئه‌و قاڵبه‌کانمانی ده‌وێت، نه‌ک ناواخنه‌کانمان.

ئێمه‌ پێش ئه‌وه‌ی له‌ ترسی ژیان و مردن تێبگه‌ین ده‌بێت ترسی ده‌سه‌ڵات بڕه‌وێنینه‌وه‌. ئێمه‌ ناتوانین له‌ ژێر سێبه‌ری ترسی ده‌سه‌ڵاتدا مانایه‌ک بۆ ژیانمان په‌یدابکه‌ین. ترسی ده‌سه‌ڵات ترسێکی سروشتی نیه‌ و ده‌سه‌ڵاتبه‌ده‌ستانی ئێمه‌ خولقاندویانه‌ و کردویانه‌ به‌ به‌شێکی "زیندوی" ژیانمان.

ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت منداڵه‌کانمان به‌ سروشتی له‌ ترسی ژیان و مردن بگه‌ن، ده‌بێت له‌ ئێستاوه‌ کۆمه‌ڵگایه‌ک ئاماده‌که‌ین که‌ ده‌سه‌ڵات ترسهێنه‌ر نه‌بێت، به‌ڵکو پارێزه‌ر و پشتوپه‌نا بێت، ئه‌وه‌ی له‌ کۆمه‌ڵگا شارستانیه‌کانی تری جیهاندا ده‌یبینین. ئه‌وسا هه‌موو لێکدانه‌وه‌کان بواری گفتوگۆکردنه و ده‌شێت مرۆڤ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ ترسی ژیان و مردن تێپه‌ڕێنێت و مه‌فهومێکی تر له‌ جێگه‌یان دابنێت.