23. jul. 2011

ده‌سه‌ڵات و تێکشکاندنی ئیراده‌



ده‌سه‌ڵات و تێکشکاندنی ئیراده

23.07.2011‌

کاتێک ده‌سه‌ڵات ده‌بێته‌ ئامێری تۆقاندن، له‌ سیفه‌تی به‌ڕێوه‌بردن ده‌رده‌چێت و ده‌بێته‌ کوره‌ی ئاگر و مه‌رگ په‌خشده‌کاته‌وه‌ و په‌رده‌ی ترس به‌سه‌ر ژیاندا ڕاده‌کێشێت و دودڵی و دڵه‌ڕاوکێ ده‌خاته‌وه‌. ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ سیفه‌تی هه‌موو ئه‌و ده‌سه‌ڵاتانه‌ی که‌ نایانه‌وێت له‌وه‌ تێبگه‌ن که‌ زه‌مه‌نیان به‌سه‌رچووه‌ و ده‌یانه‌وێت به‌ زه‌بری زۆرکردن، زۆربه‌ ملکه‌چبکه‌نه‌وه‌ بۆ ژێر ئیراده‌یان. ئیراده‌ی ژیان ئیراده‌ی ئازادیه‌ و له‌ ئازادیدا هیچ ده‌سه‌ڵاتدارێک ناتوانێت ئیراده‌ی خۆی به‌سه‌ر ئه‌وانی تردا بسه‌پێنێت، هه‌ربۆیه‌ یه‌که‌م هه‌نگاوی دیکتاتۆریه‌ت له‌ تێکشکاندنی ئیراده‌ی ئازادی زۆربه‌وه‌ ده‌ستپێده‌کات. تێکشکاندنی ئیراده‌ به‌ بڵاوکردنه‌وه‌ی ترس و به‌کرده‌وه‌کردنی ئازاردان و سوککردنی به‌های مرۆڤه‌کان ده‌ستپێده‌کات.

مرۆڤ بونه‌وه‌رێکی ناسکه‌ و چه‌ندین ساڵی ده‌وێت تا سه‌رپێی خۆی ده‌که‌وێت، هیچ بونه‌وه‌رێکی تر له‌ سه‌ر گۆی ئه‌م زه‌ویه‌ ئه‌وه‌نده‌ کاتی ناوێت بۆئه‌وه‌ی پشت به‌ خۆی ببه‌ستێت. مرۆڤ چه‌ندین ساڵ پێویستی به‌ ناز و خۆشه‌ویستی و چاودێریی هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت ژیانی خۆی به‌ڕێوه‌ببات. به‌هه‌مان شێوه‌ مێشکی مرۆڤ جگه‌ له‌وه‌ی که‌ چه‌ندین ساڵی ده‌وێت تا پێده‌گات، پێویستی به‌ په‌روه‌رده‌ و فێرکردن و ڕاهێنان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت به‌ شێوه‌یه‌کی ڕاست و دروست کاربکات و وه‌زیفه‌کانی خۆی جێبه‌جێبکات. مرۆڤ هه‌تا ته‌مه‌نێکی گه‌وره‌ له‌سه‌رو بیست ساڵێشه‌وه‌، هێشتا هه‌ر پێویستی به‌ چاودێریی و ڕاوێشکاریی و ڕێگه‌نیشاندان هه‌یه‌. کرداری فیرێبوونیش هه‌رگیز ته‌واو نابێت و هه‌تا کۆتایی ته‌مه‌ن به‌رده‌وامی هه‌یه‌. ئه‌وه‌ پێکهاته‌ی ناسکێتی مرۆڤه‌ که‌ ده‌سه‌ڵاتێکی زۆردار دێت و ئه‌وه‌ی هێشتا له‌ پێگه‌شتندایه‌ تێکیده‌شکێنێت و هه‌ر به‌ نه‌مامی ده‌یچه‌مێنێته‌وه‌ و ده‌یکاته‌ گۆچان و ئه‌وانی تری پێ سه‌رکوت ده‌کات.

هه‌ر وه‌ک چۆن پێگه‌شتن و گه‌شه‌کردن کردارێکی له‌سه‌رخۆیه‌ و کاتێکی زۆری ده‌وێت، به‌ هه‌مان شێوه‌ش تێکشکاندن و سوککردنی به‌هاکانی مرۆڤ، پرۆسه‌یه‌کی درێژخایه‌نه‌ و زه‌مه‌نێکی ده‌وێت تا ترس داده‌چۆڕێته‌ زۆربه‌ی دڵه‌کانه‌وه‌. به‌ڵام به‌ پێچه‌وانه‌ی په‌روه‌رده‌وه‌، ترس دابه‌شکردن و بڵاوکردنه‌وه‌ی پێویستی به‌وه‌ نیه‌ که‌ ڕاسته‌وخۆ ئاڕاسته‌ی که‌سه‌که‌ بکرێت، به‌ڵکو ناڕاسته‌وخۆ به‌ده‌نگ و ڕه‌نگ و به‌ باس و گێڕانه‌وه‌ش وه‌ک نه‌خۆشی بڵاوده‌بێته‌وه‌ و ده‌توانێت گه‌وره‌ و بچوک بگرێته‌وه‌.

کاتێک ترس ڕه‌شماڵی خۆی به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگادا ڕاده‌خات، ترسی گرتن له‌ خودی گرتن گه‌وره‌تر ده‌بێت و ترسی ئه‌شکه‌نجه‌دان له‌ ئه‌شکه‌نجه‌دان و ترسی مردن له‌ خودی مردن خۆی. شکاندنی ترسی شته‌کان، خودی شته‌کان پوچه‌ڵ ده‌کاته‌وه‌، ئه‌وسا نه‌ گرتن ترسی هه‌یه‌ نه‌ ئه‌شکه‌نجه‌دان ئازاری هه‌یه‌ نه‌ مردن. ئه‌وه‌ی له‌ وڵاته‌ عه‌ره‌بییه‌کاندا ڕویداوه‌ و هه‌تا ئه‌مڕۆش له‌ لیبیا و یه‌مه‌ن و سوریا به‌رده‌وامه‌، شکاندنی ترسی شته‌کانه‌، نه‌ک نه‌هێشتنی گرتن و لێدان و ئه‌شکه‌نجه‌ و ڕێگرتن له‌ کوشتن.

ده‌سه‌ڵاتدارێتی کوردی ئێستا ده‌یه‌وێت ترس بکات به‌ پرۆسه‌یه‌کی گشتگیر و په‌خشیبکات. ئه‌وه‌ی که‌ توانی ڕاپه‌ڕینه‌که‌ی ئه‌مجاره‌ به‌ هێرشێک دامرکێنێته‌وه‌، هێزو توانای چه‌کداره‌کانی نه‌بوو، به‌ڵکو پاشماوه‌ی ئه‌و ترسه‌ که‌ڵه‌که‌بوه‌ی ڕژێمی پێشوبوو که‌ به‌ ده‌یان ساڵ له‌ گرتن و ئه‌شکه‌نجه‌ و له‌سێداره‌دان کۆماری ترسی پێدروستکردبوو، که‌ هه‌تا ئێستاش له‌ ده‌رونی مرۆڤی کورددا زیندووه‌ و به‌ هێرشێک هه‌مووی هاته‌وه‌ مه‌یدانه‌که‌ و له‌ یادگه‌دا ژیایه‌وه‌. ده‌سه‌ڵات ده‌یه‌وێت ئه‌و ترسه‌ ته‌وزیف بکاته‌وه. گره‌وی ده‌سه‌ڵات له‌سه‌ر ئه‌وه‌ به‌نده‌ که‌ تا چه‌ند ده‌توانێت ئه‌و ترسه‌ به‌ زوترین کات په‌رشکاته‌وه‌ و هه‌مووانی پێکڕبکاته‌وه‌. هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م زه‌مه‌نه‌ زه‌مه‌نی سه‌دام حوسه‌ین نیه‌ و جیهان ئه‌و جیهانه‌ی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ نیه‌، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتێکی دۆڕاو که‌ هیچ شتێکی تری به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌مابێت، په‌نا بۆ چڵه‌ پوشێکیش ده‌بات ڕۆژێک بخاته‌ سه‌ر ته‌مه‌نی.

ئیراده‌تێکشکاندن زه‌مه‌نی به‌سه‌رچووه‌ و جیهان ناتوانێت چاوپۆشی لێبکات، ده‌سه‌ڵاتی کوردی نه‌ک وه‌ک لیبیا و سوریای پێده‌کردێت، نه‌وه‌ک وه‌ک تونس و میسریش خۆی ده‌دات به‌ده‌سته‌وه‌. هه‌تا بتوانێت گه‌مه‌ی سیاسی له‌گه‌ڵ ئۆپۆزسیۆندا ده‌کات و کاتی ڕاپه‌ڕینه‌ سه‌رتاسه‌ریه‌که‌ دواده‌خات. کورد به‌ هه‌ڵپه‌یه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌مجاره‌ ته‌قیه‌وه‌، ده‌سه‌ڵات فریای چه‌ند فیشه‌کێک ناکه‌وێت و سه‌رانی هه‌ره‌ تاوانبار، به‌ره‌و ئه‌وروپا هه‌ڵدێن و کۆمه‌ڵگایه‌کی شڵه‌قاو به‌جێدێڵن.


ده‌سه‌ڵاتگرتنه‌ده‌ستی ئۆپۆزسیۆن له‌دوای ئه‌م ده‌سه‌ڵاتدارێتییه‌وه‌ ده‌بێته‌ کاره‌سات و فلیمه‌که‌ له‌سه‌ره‌وه‌ ده‌ستپێده‌کاته‌وه‌. ئه‌وه‌ی گرنگه‌ له‌ دوای نه‌مانی ترسه‌وه‌، له‌دوای تێکشکاندی دیواری بێده‌نگی و له‌دوای ئیراده‌ به‌به‌رداهاتنه‌وه‌ی مرۆڤی کورد، ئه‌وه‌یه‌ که‌ جارێکیتر ڕێگه‌ نه‌درێت تاکه‌ حیزبێک، ده‌سته‌ حیزبێک خۆی بکاته‌ پێشه‌نگ و دیسانه‌وه‌ ئازادییه‌کان پێشێلبکاته‌وه‌. ئازادی کۆمه‌ڵگا، ئیراده‌ی ئازدی تاک به‌تاک، ده‌بێت ببێت به‌ به‌ردی بناغه‌ی ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌ی که‌ سبه‌ینێی نه‌وه‌کانمان ده‌ستنیشاده‌کات.